Het is de 58ste minuut in het Estádio Municipal de Aveiro op het EK van 2004. Vierde man Pierluigi Collina staat met zijn bord omhoog. In het rood nummer 19, in het groen 21. Voetbalminnend Nederland begrijpt er niks van. Paul Bosvelt betreedt het veld voor Arjen Robben. De stand op dat moment is 2-1. Robben is de beste man van het veld. Bondscoach Dick Advocaat zou later verklaren dat hij wisselde om meer defensieve zekerheid in te bouwen. Assistent Willem van Hanegem zou later zeggen dat hij de volgende keer als Dick zo’n wissel voorstelde hij hem neer zou slaan. In alle tumult van die veelbesproken wissel vergeet je bijna wie de tegenstander was die dag. Dat waren de Tsjechen. Een fantastisch team met spelers als Milan Baroš, Pavel Nedvěd en Tomáš Rosický. Dat Tsjechië was bekend, berucht en gevreesd. Nu 17 jaar later, lijkt Tsjechië nog lang niet op het team van toen. Toch hebben de Tsjechen eindelijk weer een selectie waar ze trots op mogen zijn.
Jaroslav Šilhavý
Dat is mede te danken aan de 59-jarige bondscoach van de Tsjechen: Jaroslav Šilhavý. Als speler was Šilhavý redelijk succesvol. Hij schopte het tot vier interlands en speelde meer dan 400 wedstrijden in de Tsjechische competitie. Op veertigjarige leeftijd besloot hij trainer te worden. Hij deed dat in eerste instantie als assistent bij de Tsjechische nationale ploeg. Dat deed Šilhavý tot 2009, en via clubs als FC Slovan Liberec en Sparta Praag, keerde hij uiteindelijk in september 2018 terug bij de nationale ploeg. Ditmaal als bondscoach. Overigens heeft Šilhavý een bekende assistent, oud-speler van Willem II en Ajax Tomás Galásek.
De trainer doet het behoorlijk bij de Tsjechische ploeg. Šilhavý staat inmiddels 29 wedstrijden aan het roer en won 16 van die 29 wedstrijden. Hij won onder andere met 2-1 van Engeland tijdens de kwalificatie voor dit EK. Ook leidde hij de Tsjechen naar een 1-1 gelijkspel tegen de Belgen in het kader van de kwalificatie voor het wereldkampioenschappen in Qatar. Geen slechte ploeg dus, maar van een sterrenensemble is absoluut geen sprake.
Sterk collectief zonder echte sterren
Eén blik op het wedstrijdformulier bij de Tsjechen doet vermoeden dat de ploeg niet beschikt over wereldsterren. Tien man spelen in de eigen Liga en de overige zestien man spelen verdeeld over de Engelse, Duitse, Poolse, Spaanse en Griekse competities. Vedettes zijn er niet. Vladimir Coufal en Tomas Soucek, beide spelend voor West Ham United, komen het meest in de buurt. Vooral Soucek kende dit jaar een ijzersterk seizoen, hij speelde 41 wedstrijden voor The Hammers en scoorde daarin tien maal. Ook beschikken de Tsjechen over de spits die het mooiste doelpunt maakte van het EK: Patrik Schick. De spits van Leverkusen scoorde dit seizoen negen keer in de Bundesliga, maar loopt voorlopig één op één tijdens het EK. Tot slot beschikt Tsjechië nog over een supertalent. Adam Hložek is achttien jaar, maar heeft een groot deel van de wereldtop achter zich aan zitten. De spits staat voorlopig nog niet in de basis van het team van Jaroslav Šilhavý, maar viel wel drie keer in.
Daar houdt het echter een beetje op bij de Tsjechen, die het dus niet van hun individuele kwaliteiten moeten hebben. Nee, Tsjechië vertrouwt vooral op het collectief. Trainer Šilhavý speelt steevast in een 4-2-3-1 opstelling. Daarbij is strakke discipline het toverwoord. Tsjechië laat zijn tegenstander veelvuldig aan de bal en loert op de counter en dode spelmomenten. Het lijkt te werken dit EK. Tsjechië kreeg maar twee doelpunten tegen tot nu toe, hetzelfde aantal als Nederland. Die cijfers geven ook meteen de zwakte weer van de Tsjechische elftal, want ze scoorden zelf maar driemaal. Niet echt een aanvallend ploegje dus..
Matige voorbereiding
Het Tsjechische team kent overigens een matige voorbereiding voor het duel met Oranje. De ploeg kon zaterdag niet trainen in het Ferenc Puskásstadion in Boedapest, omdat het vliegtuig technische problemen had. Tegelijkertijd werd bekend dat aanvoerder Vladimir Darida geblesseerd is geraakt tijdens een training. Het is de vraag of de aanvoerder van Tsjechië zondag in actie kan komen tegen Oranje. Het zou een flinke aderlating betekenen voor de ploeg van Šilhavý. Darida is een belangrijke pion in de 4-2-3-1-formatie van de ploeg.
Al met al is Oranje aan zijn stand verplicht om te winnen vanavond. Er is in de afgelopen dagen gehamerd op het gevaar van onderschatting, maar Nederland is uiteindelijk favoriet. De winnaar van de wedstrijd speelt op 3 juli tegen Denemarken. Die wedstrijd zal om 18.00 worden gespeeld in Baku. Als er logische wissels plaatsvinden tijdens de wedstrijd kan Oranje de tickets richting Azerbeidzjan normaal gesproken reserveren. Nu maar hopen dat Nederland en Frank de Boer geleerd hebben van die ene wissel in 58ste minuut zeventien jaar geleden.