Wel óf niet veel basisspelers sparen voor de achtste finale van het Nederlands elftal, volgende week zondag. Het is een duivels dilemma voor bondscoach Frank de Boer, in aanloop naar de derde en laatste groepswedstrijd op het EK2020 tegen Noord-Macedonië. Is het verstandig of kan Oranje, dat kort voor het toernooi overschakelde op een nieuw systeem, beter in het ritme blijven?
"Gewoon die ploeg laten spelen"
De meningen zijn verdeeld onder de ruim zeventien miljoen 'bondscoaches' in ons land. In de ESPN-rubriek 'Willem van Oranje' hoopt Willem van Hanegem dat De Boer niet teveel gaat sleutelen aan z'n elftal. "Ik zou het niet doen, nee. Gewoon die ploeg laten spelen."
Flashback naar 2008
De huidige situatie doet denken aan de zomer van 2008. Dat was de laatste keer dat het Nederlands elftal bij een EK de groepsfase overleefde. Tegen de verwachting in won de ploeg van de toenmalige bondscoach Marco van Basten ruim van favorieten Italië (3-0) en Frankrijk (4-1). Oranje was daarmee zeker van de kwartfinales. Van Basten stuurde in de laatste groepswedstrijd tegen Roemenië daarom een geheel ander elftal het veld in. Van de spelers die eerder in de basis stonden, bleven alleen Khalid Boulahrouz en Orlando Engelaar over. Onder anderen Robin van Persie en Arjen Robben mochten voor het eerst dat toernooi vanaf het begin meedoen. Ook spelers als Demy de Zeeuw, Ibrahim Afellay en Klaas-Jan Huntelaar schoven door naar de basisploeg. Oranje versloeg Roemenië met 2-0, maar in de eerste de beste knockout-ronde ging het vervolgens meteen mis. Nederland kwam in de kwartfinale tegen Rusland niet meer in de 'flow' en verloor na verlenging met 3-1.
In 2008 was het Rafael van der Vaart, destijds vaste basisklant onder Van Basten, niet goed bevallen om met een heel ander elftal te spelen. "Marco wisselde toen echt iedereen, zelfs de keeper. Ik zou dat niet doen. Wij hadden een week echt niks gedaan. Dat was niet echt de reden dat we daarna verloren, maar het voelde anders ineens. Je wordt toch een beetje uit je ritme gehaald. Als fitte speler moet je gewoon twee keer in vier of vijf dagen tijd kunnen spelen." Van der Vaart vindt dat De Boer daarom niet te veel wissels moet doorvoeren. "Malen moet spelen. De Ligt zag er nog niet helemaal top uit. Frenkie de Jong had een beetje last. Dat soort wissels kunnen, maar niet een heel elftal", aldus de 109-voudig international.
Marco van Basten was zelf ook aanwezig als analist bij de NOS en liet weten het niet heel anders aan te pakken als hij nu bondscoach was geweest. "Ik zou ook kijken in hoeverre spelers beter gebaat zijn bij wat rust. Het gaat uiteindelijk om de vierde wedstrijd en niet om de derde wedstrijd. Dus ik zou toch wel zoveel mogelijk alle pijlen zetten op de vierde wedstrijd."
Ook op WK2006 veel wijzigingen
Twee jaar eerder, op het WK in Duitsland, voerde Marco van Basten ook al veel wijzigingen door. Na zeges in de groepsfase tegen Servië en Montenegro (1-0) en Ivoorkust (2-1) was Nederland al zeker van een ticket voor de achtste finales. Daarom stonden er bij Oranje, in de laatste groepswedstrijd tegen Argentinië (0-0), vijf andere spelers in de basis. Ook toen bleek de eerstvolgende ronde meteen het eindstation. Portugal was in de achtste finale met 1-0 te sterk.
Weinig spelers sparen lijkt te lonen
In de groepsfase van het WK2010 in Zuid-Afrika speelde Oranje eveneens de laatste groepswedstrijd voor spek en bonen. Na overwinningen op Denemarken (2-0) en Japan (1-0) voerde bondscoach Bert van Marwijk tegen Kameroen (2-1 zege) slechts één wijziging door in zijn ploeg. De rest is geschiedenis. Nederland schopte het tot de finale waarin werd verloren van Spanje.
Vier jaar later leek het sparen van weinig spelers opnieuw te lonen. Bondscoach Louis van Gaal won op het WK2014 in Brazilië achtereenvolgens van Spanje (5-1) en Australië (3-2). Met het achtste finale-ticket al op zak koos hij in het laatste groepsduel met Chili (2-0 winst) voor slechts drie andere spelers: Dirk Kuyt, Georginio Wijnaldum en Jeremain Lens. Oranje eindigde dat WK knap als derde.