Ruud van Nistelrooij is een ware ‘Ajax-sloper. In tien wedstrijden in dienst van PSV verloor hij namelijk nooit. Waar de Eindhovenaren dit seizoen zoekende zijn, kennen ze tegen de regerend landskampioen weinig problemen. Wat maakt de tactiek van de Bosschenaar nou zo lastig te bespelen voor Ajax? Als PSV namelijk óók de bekerfinale wint, winnen ze voor het eerst vier keer in één seizoen van Ajax én – met de reeks van vorig jaar erbij – vijf keer op rij. Dat is beide nog nooit gebeurd in de clubhistorie.
De twee teams die het vaakst landskampioen van Nederland zijn geworden, openden in de Johan Cruijff Schaal het seizoen 2022/23. Regerend kampioen Ajax verloor als thuisspelende club met 3-5 van bekerkampioen PSV. Beide teams kenden een voorbereiding onder leiding van een nieuwe trainer, die moest werken met een nieuwe selectie. Op dat moment – 30 juli 2022 en met de transfermarkt nog één maand open – zag PSV negen beoogd nieuwe basisspelers komen en vijf gaan. Bij Ajax waren dat zeven aanwinsten en zes vertrekkers.
Van Nistelrooij koos vanaf het eerste fluitsignaal voor vier zomeraanwinsten, Alfred Schreuder ruimde alleen een plekje in voor Steven Bergwijn en Owen Wijndal. Na meer dan negentig minuten voetbal, wordt zeer duidelijk waar Ajax’ zwaktes koren op de molen zijn voor dit PSV. Na een goed begin voor de Amsterdammers, zakten ze weg, verslonsden ze in balbezit en gingen de Eindhovenaren in hun sterktes spelen.
ESPN-analisten Marciano Vink, Kees Kwakman en Kenneth Perez analyseerden de eerste 45 minuten, waarin zij meteen de grootste zwaktes van Ajax waar voornamelijk dit PSV enorm van kan profiteren. Zo gaat het al over de restverdediging van de recordkampioen, die naar mate de eerste helft vorderde minder werd. Mede door de twee kopgoals van Guus Til, viel ook het gebrek van lengte in het centrum meteen op. Laten dat nou juist twee dingen zijn, waar de Brabanders dodelijk effectief tegen zijn.
Dodelijk counteren
De restverdediging van Ajax werd al eens door Kees Kwakman ‘de allerslechtste van Europa’ genoemd. Dat is in letterlijke zin niet zo, maar ze zijn wel een van slechtste. Er zijn acht teams in de Europese top 10-competities met nóg meer tegentreffers uit een counter. Hoewel FC Volendam (8) dus nóg meer tegentreffers krijgt uit een snelle uitbraak, is er in de Eredivisie geen club die zo veel (schoten uit) counters te verwerken kreeg als Ajax. Met PSV als tegenstander is dat vragen om problemen.
In deze fase staan daar met Xavi Simons, die met vier goals en drie assists uit snelle uitbraken aan de top staat van de ‘counterelite’, en Johan Bakayoko twee vliegensvlugge spelers. Daarachter staat met Joey Veerman iemand die oog en de trap heeft om hen te lanceren. Dat loont, want in de Europese top 10-competities is er geen enkele ploeg die in eigen competitie zo vaak uit een snelle uitbraak scoort als PSV.
Met name als PSV op voorsprong komt, is dat een zeer effectieve kwaliteit waar ze dankbaar gebruik van maken. Dat deden ze niet alleen bij de laatste goal in de Johan Cruijff Schaal, maar ook in de laatste tien minuten van het eerste competitieduel (waarin ze het slecht uitspeelden en niet meer trefzeker waren) én de 3-0 van Luuk de Jong afgelopen zondag.
Eindhovense luchtmacht maakt furore
Met het vertrek van Lisandro Martínez, Nico Tagliafico, Perr Schuurs en Sébastien Haller heeft Ajax een behoorlijk jasje uitgedaan aan defensieve kopkracht. Dat blijkt ook uit de cijfers: Ajax kreeg al dertien tegentreffers uit een voorzet dit seizoen. Dat zijn er evenveel als de afgelopen vier seizoenen bij elkaar. Alleen basisspeler Edson Álvarez kan in het geweld van de (Eindhovense) luchtmacht, maar hij was geschorst in het laatste duel.
Ook mét de Mexicaan erbij was PSV trefzeker door de lucht. Vier keer scoorden ze uit een voorzet. Kijkend naar de goals uit voorzetten van PSV, dan is de rol van de Ajax-backs wel twijfelachtig. Devyne Rensch dekte tweemaal het linkerbeen van Cody Gakpo waardoor Guus Til beide keren wist te profiteren. In het eerste competitieduel maakte rechtsback Jorge Sánchez een identieke fout, waardoor Gakpo Luuk de Jong in stelling bracht.
Vorige week was er weliswaar dubbele dekking bij de voorzet van Johan Bakayoko, maar jongeling Jorrel Hato werd verrast door de Belgische rechtsbuiten, die koos voor een bal met zijn mindere been. Ook dit keer maakte De Jong daar dankbaar gebruik van. Het betekende alweer het zeventiende kopdoelpunt van PSV dit seizoen in de Eredivisie. Van alle clubs uit de tien grootste Europese competities maakte alleen KRC Genk (21) méér goals met het hoofd.
Niet alleen uit open spel is PSV bijzonder sterk. Ook qua goals uit standaardsituaties (exclusief penalty’s) voert PSV de Europese lijst aan, al moeten ze die plek wel delen met nóg vijf anderen.
Juichen na een gewonnen duel
Na de Johan Cruijff Schaal-ontmoeting bedacht Van Nistelrooij een andere manier om de rivaal over de knie te leggen. Buiten het verschil in lengte, koos de oefenmeester ervoor om het fysieke voordeel uit te buiten. PSV klapte er volledig op in het eerste Eredivisie-duel tussen beide grootmachten dit seizoen.
Wat we voorheen bij voornamelijk Zuid-Europese teams zagen, deed PSV ook ineens. Treiteren, uitlokken, het vuurtje opstoken en juichen na een geslaagde tackle. Alles doen om de tegenstander uit zijn spel te halen, dat is wat we de laatste twee edities van De Topper hebben gezien. André Ramalho, die na afloop van de wedstrijd in de Arena provocerend juicht of afgelopen zondag Jordan Teze die het publiek opjut na een gewonnen duel en Patrick van Aanholt die zijn spierballen toont nadat hij Sánchez succesvol verdedigde. Zo maar wat voorbeelden van het ‘strijdplan’ van PSV.
Het heeft ze bepaald geen windeieren gelegd. In de Dit was het weekend van zondag 6 november – de dag van Ajax tegen PSV in de Eredivisie – wezen alle statistieken en data uit dat Ajax ‘de betere was’, maar besliste nou juist één statistiek de wedstrijd. Dat was die van de ‘gewonnen duels’. Een terugkerend iets, want in alle drie de onderlinge ontmoetingen was PSV de betere in vrijwel alle belangrijke dueldata (gewonnen duels, tackles, kopduels en intercepties).
Het leverde Van Nistelrooij dus al drie overwinningen op. Dat niet alleen: PSV scoorde dit seizoen al tien keer tegen Ajax. Slechts twee ploegen maakten ooit méér goals tegen de Amsterdammers in een jaargang, namelijk Feyenoord in 1959/60 (15 goals) en PSV in 1984/85 (11).
Voor het eerst in de 124-jarige geschiedenis van de KNVB Beker staan dezelfde ploegen in twee finales op rij. Lukt het Ajax dit keer wel om iets tegenover de counters, voorzetten en duelkracht te zetten? Vanaf 16:00 uur gaan Jan Joost van Gangelen, Marciano Vink, Kees Kwakman en Kenneth Perez al voorbeschouwen. De wedstrijd start om 18:00 uur en dit allemaal is uiteraard LIVE te zien op ESPN 1. Ook is de wedstrijd vanaf 17:45 uur in zijn geheel LIVE te zien op TikTok.